Ο Νικόλαος Τρότσκυ και το πιο σπαρταριστό ανάγνωσμα της χρονιάς…

…που μόλις έφυγε ήρθε αναπάντεχα το απόγευμα της 31ης Δεκεμβρίου 2011. Το ανακάλυψα μόλις σήμερα το πρωί και μου έφτιαξε τη μέρα! Ο λόγος για την επιστολή του ΝΑΠ – αδελφού του ΓΑΠ – Νίκου Παπανδρέου στην iefimerida ως απάντηση σε άρθρο του Χρήστου Ράπτη.
Απολαύστε το ανεπιφύλακτα:

Πρώτον
Είναι ο πρώτος και μοναδικός πρωθυπουργός από τότε που θυμάμαι έφυγε οικειοθελώς από την πρωθυπουργία. Παραιτήθηκε. Και το είχε προτείνει (να παραιτηθεί) και τον Ιούνιο αλλά για λόγους κακιάς διαχείρισης από πλευρά ΣΑΜΑΡΑ χάλασε – η θριαμβολογία της ΝΔ μόλις το πρότεινε ότι «αν είμαι ΕΓΩ το πρόβλημα, φεύγω» ακολούθησε με το «Ο Φαήλος έδιωξε τον Παπανδρέου» και έτσι χάλασε η πρόταση. Ουδεμία σχέση είχε με «οικογενειακές» παρεμβάσεις. Αυτά είναι του χαλιμά. Άρα προσφέρθηκε να παραιτηθεί αλλά ο μεγάλος διαπραγματευτής της δεξιάς Σαμαράς (αλήθεια, μπορείτε να μου πείτε μια επιτυχία του στα 30 χρόνια πολιτικής του ζωής;) δεν ήξερε πως να το χειριστεί.

Μετράν τα λόγια ή οι πράξεις; Παραιτήθηκε ή όχι από την πρωθυπουργία; Και έλεγε ο ΓΑΠ εξάρχής, δεν με ενδιαφέρει να ξαναβγώ, να σώσω τη χώρα από την χρεοκοπία θέλω. Το έχουμε ξαναδεί; Να μην υπολογίζει τα γκάλοπ; Και φυσικά το πακέτο το «προδοτικό» της 26 Οκτωβρίου το πέρασαν τα μήντια ως «καλό για τη χώρα» μόλις έφυγε ο ΓΑΠ. Το ίδιο πακέτο των 180 δις συν haircut…. Τόση υποκρισία έχουμε ξαναδεί; «Θα φύγει ο ΓΑΠ και θα πάρει τα μέτρα μαζί του» έλεγαν.. Αμ δε.

Δεύτερον, ως προς την δημοκρατία του; Πιο ελεύθερα πρωθυπουργός να αφήνει τους υπουργούς του, χωρίς ενδείξεις, αλλά περιμένοντας πρωτοβουλίες δικές τους, δεν έχει περάσει. ΔΕΝ ΤΟΥΣ ΕΔΙΝΕ ΕΝΤΟΛΕΣ (Σε στυλ Καραμανλή και Ανδρέα) και γι’ αυτό κατηγορήθηκε. Το αντίθετο. Λειτουργούσε με κλίμα συναίνεσης πάντα.. Ο ΓΑΠ περίμενε να αναλάβουν και πρωτοβουλίες οι υπουργοί τους…. το έκαναν όμως; Μεγαλύτερη δυνατότητα ανεξάρτητης δράσης υπουργών δεν έχει ξαναγίνει στην ιστορία μας. Τι έκαναν; Κρίνονται όλοι τους σήμερα.
Δημοκρατία στο μάξιμουμ. Αν οι περισσότεροι υπουργοί περίμεναν να κινηθούν ΜΟΝΟ με άνωθεν εντολές δείχνει ένα είδος ραγιαδισμού που φαίνεται το θέλουμε… Η υπερδημοκρατία του ΓΑΠ τον έφαγε και όχι το αντίθετο.

Το ότι δεν «παραιτείται» από αρχηγός του ΠΑΣΟΚ τι σχέση έχει με την δημοκρατία; Επειδή το θέλουν τα μήντια; Έλεος.
Αυτά για σήμερα, μια μέρα πριν αλλάξει το έτος!

Ν. Τροτκσυ (παρατσούκλι)

Κατά κόσμον, Νίκος Παπανδρέου

Ας αφήσουμε στην άκρη την πολιτική ανάλυση του Νικολάου Τρότσκυ για τα πεπραγμένα του αδελφού του, δικαιολογείται, ίσως, από τους συναισθηματικούς του δεσμούς με τον τέως πρωθυπουργό και την προφανή αποστασιοποίηση του από την ελληνική πραγματικότητα.

Εκείνο που περισσότερο με εκπλήσσει είναι πώς μπόρεσε τόλμησε να εκθέσει τόσο την γλωσσική του ανεπάρκεια! Αυτός, ο ΝΑΠ (ή άλλως Ν Τρότσκυ) που εδώ και χρόνια χτίζει το προφίλ του επιτυχημένου λογοτέχνη…

Και, φυσικά, θα ήταν αδύνατον να βρει απήχηση το λογοτεχνικό του έργο χωρίς την αρωγή του συστήματος και των Μ.Μ.Ε. που σήμερα καυτηρiάζουν τα ελληνικά του…

Βρε πώς αλλάζουν οι καιροί… Από την αγιοποίηση στην αποκαθήλωση όλη η οικογένεια…

Advertisement

“Οι συνταγές της πείνας…” Τι έτρωγαν οι Έλληνες στην περίοδο της Γερμανικής Κατοχής

Aναδημοσίευση από τον ιστοτόπο 24 γράμματα

Την εποχή που εξαφανίστηκαν οι γάτες και οι σκύλοι…

Του Νίκου Ιωάννου – εκπαιδευτικού

Τα …γκουρμέ της Κατοχής

Γαϊδουροκεφαλές …φιλέτο, χόρτα γιαχνί και σαρδέλες για δώρο

Τέτοιο καιρό, πριν από 70 περίπου χρόνια, τον Απρίλη του 1941, οι Γερμανοί έμπαιναν στην Αθήνα (27 Απρίλη) και ξεκινούσε για την Ελλάδα η κατοχή. Μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, τα τρόφιμα εξαφανίζονται, η πείνα γίνεται μόνιμος σύντροφος του ελληνικού πληθυσμού με αποτέλεσμα περίπου 40.000 συμπατριώτες μας να χάσουν τη ζωή τους το χειμώνα του ΄41 – ΄42.

Γιατί τα θυμηθήκαμε όλα αυτά;
Τα φαγητά που έτρωγε ο κόσµος στη γερµανοκρατούµενη Αθήνα, οι «Συνταγές της… πείνας» (εκδόσεις Οξυγόνο 2011), είναι το αντικείµενο πρωτότυπης ιστορικής έρευνας της γνωστής ιστορικού Ελένης Νικολαΐδου*, που αναδεικνύει ανάγλυφα ιστορίες καθηµερινής τρέλας στην κατεχόµενη πόλη.

Στα χρόνια της Κατοχής, τα χόρτα ήταν στο επίκεντρο των συνταγών στα αλµυρά φαγητά και η σταφίδα στα γλυκά
«Παίρνετε τις ντοµάτες, αν τις βρείτε, τις λειώνετε, τις βράζετε και µετά ρίχνετε τις ελιές: 5 µε 6 ελιές για κάθε άτοµο της οικογένειας. Να µια νόστιµη σούπα που δεν την είχατε σκεφτεί πριν». Τέτοιου τύπου συµβουλές έδιναν καθηµερινά οι εφηµερίδες της Κατοχής, καθώς οι ελλείψεις προϊόντων, οι αστρονοµικές τιµές, η µαύρη αγορά έκαναν την επιβίωση δύσκολη και έφερναν την ασιτία προ των πυλών.

Αν σε κάποιον είχε περισσέψει από το µεσηµέρι ένα πιάτο φασολάκια γιαχνί, ο περίφηµος Νίκος Τσελεµεντές στη στήλη του σε εφηµερίδα πρότεινε: «Ψιλοκόψτε το περίσσευµα, ρίξτε το στην κατσαρόλα, ρίξτε και αρκετό νερό, βάλτε και µερικές ελιές και έτοιµη η σούπα». Στην εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έρευνά της µε τίτλο «Οι συνταγές της… πείνας», η ιστορικός Ελένη Νικολαΐδου παρουσιάζει όλες τις λεπτοµέρειες της δύσκολης καθηµερινότητας του Αθηναίου στην Κατοχή µαζί µε περισσότερες από εβδοµήντα σελίδες µε τις συνταγές που χρησιµοποιούσαν τότε οι άνθρωποι για να στρώνουν ένα τραπέζι, έστω και εκ των ενόντων. Φασολάκια χωρίς φασόλια, µουσταλευριά χωρίς… µούστο, βλίτα ογκρατέν, βλιτοκεφτέδες, βιεννέζικο «νόκερλ» από πατάτες, λάχανο µε κάστανα, µελιτζάνεςµε πουρέ πατάτας, κολοκύθια γεµιστά µε τραχανά, σπανακοπίλαφο, σέσκουλα πουρέ, κυδωνόπαστο, µαρµελάδα πορτοκάλι χωρίς ζάχαρη, τσάι πορτοκαλιού.

Τα χόρτα ήταν στο επίκεντρο των συνταγών στα αλµυρά και η σταφίδα στα γλυκά. Η σταφίδα άλλωστε, λόγω της µεγάλης θερµιδικής της αξίας, έσωσε κόσµο στην Κατοχή.

Επιπλέον, όλα αυτά είχαν όνοµα και µάλιστα ευφάνταστο: λέγονταν «πολεµικά εδέσµατα».

Μπορεί και να τα… ξαναχρειαστούµε, λέει µεταξύ σοβαρού και αστείου η συγγραφέας Ελένη Νικολαΐδου που, εκτός από το ότι συµβουλεύτηκε µια εκτενή βιβλιογραφία, αποδελτίωσε τρεις εφηµερίδες της εποχής: τα «Αθηναϊκά Νέα», την «Καθηµερινή» και τη «Βραδυνή». Ενώ ταυτόχρονα κατέγραψε και το βασικό χρονολόγιο της κατοχικής Αθήνας µε τις διαδικασίες παράδοσης της πόλης, τις τρεις κυβερνήσεις (Τσολάκογλου, Λογοθετόπουλου, Ράλλη) της περιόδου αυτής, τις πρώτες απεργίες των δηµοσίων υπαλλήλων, τις πρώτες αντιστασιακές ενέργειες, τις µαζικές εκτελέσεις. Το αποτέλεσµα είναι εντυπωσιακό. Διαβάζοντας µαθαίνουµε λ.χ. ότι παγωτά και πάστες φτιάχνονταν από σταφιδίνη. Και ότι είδος µεγάλης κατανάλωσης ήταν η σταφιδόπαστα που φτιάχνεται από µαύρες σταφίδες και μοιάζει µε κέικ.
Διαβάζουµε ότι στα περισσότερα εξοχικά κέντρα οι πελάτες τότε προσέρχονταν µε τα φαγητά τους. Και ότι δεν ήταν λίγα τα εξοχικά κέντρα που νοίκιαζαν τα καθίσµατά τους µε µοναδική υποχρέωση του πελάτη να πάρει ένα ποτήρι κρύο νερό.

Στα Χαυτεία υπήρχαν ζαχαροπλαστεία που πωλούσαν γλυκίσµατα ακατάλληλα προς βρώση, κατασκευασµένα µε τσουένι (ρίζα κέθρου) και άλλες επιβλαβείς ουσίες. Το σαπούνι ήταν σπάνιο. Κάποιοι αετονύχηδες πωλούσαν νέο είδος σαπουνιού που, αν το χρησιµοποιούσες, κατέστρεφες τα ρούχα σου ή βρώµιζες το σώµα σου χειρότερα από πριν.

Οι γάµοι γίνονταν µε µαύρα κουφέτα! Επειδή τα κουφέτα ήταν πανάκριβα και δυσεύρετα, έφτιαχναν κουφέτα από καμένη ζάχαρη.

Ως νόστιµο χειµωνιάτικο φρούτο οι άνθρωποι κατανάλωναν κούµαρα. Τα κούµαρα έχουν γλυκιά γεύση, αλλά είναι γεµάτα µε σκληρούς σπόρους και πρέπει να τρώγονται σε µια συγκεκριµένη φάση ωρίµανσης, ενώ δεν αντέχουν σχεδόν καθόλου µετά τη συγκομιδή.

Οι τιµές των βιβλίων δεκαπλασιάστηκαν µέσα στους πρώτους µήνες του 1942. Κι επειδή από τους πρώτους ήδη µήνες της Κατοχής είχαν επιταχθεί τα αυτοκίνητα, η βενζίνη είχε έλλειψη και τα µέσα µεταφοράς σπάνιζαν, οι Αθηναίοι διένυαν τις περισσότερες αποστάσεις µε τα πόδια. Τα γαϊδούρια έγιναν της µόδας, αλλά ένα γαϊδουράκι κόστιζε όσο κόστιζε προπολεµικά µια µοτοσυκλέτα. Αργότερα τα έσφαζαν κι αυτά για το κρέας τους.

Σαρδέλες για δώρο
Στις γιορτές, οι Αθηναίοι συνέχιζαν να ανταλλάσσουν επισκέψεις, αλλά για δώρα έδιναν τρόφιµα. Τα καταστήµατα πλάσαραν στις βιτρίνες ως καλύτερα δώρα µεγάλες στολισµένες σακούλες που περιείχαν δύο κοµµάτια µαντολάτο, δύο κοµµάτια παστέλι, πενήντα φιστίκια, πενήντα αµύγδαλα κ.ο.κ. Οι βασιλόπιτες από χαρουπάλευρο και σταφίδες κόστιζαν µια περιουσία. Τα Χριστούγεννα του 1941 ένα µαγαζί πωλούσε για πρωτοχρονιάτικο δώρο παστές σαρδέλες. Ο καθένας πωλούσε ό,τι µπορούσε. Κατάστηµα που προπολεµικά πωλούσε µόνο ηλεκτρικά είδη τώρα δίπλα στην ηλεκτρική συσκευή είχε ένα µικρό, πανάκριβο γλυκό,50 δραχµές το κοµµάτι. Και τα γνωστά ανθοπωλεία της Βασιλίσσης Σοφίας στη Βουλή πουλούσαν επίσης µελιτζάνες, κολοκυθάκια και παντζάρια…

Γάτες και σκύλοι
Τον πρώτο χειµώνα της Κατοχής εξαφανίστηκαν από την Αθήνα γάτες και σκύλοι για ευνόητους λόγους. Η Αστυνοµία συνέλαβε κάποιον που προσπαθούσε να πουλήσει σκύλο ράτσας «λουλού» ως αρνάκι γάλακτος. Αλλος συνελήφθη να πουλάει κοκκινιστές γάτες στην κατσαρόλα, ενώ µια γάτα ήταν γδαρµένη και την πωλούσε για κουνέλι. Σε µια συνοικία της Αθήνας, τον Ασύρµατο, µια γυναίκα έσφαζε σκυλιά, τα µαγείρευε και τα πουλούσε ως φαγητό. Οταν πιάστηκε, είχε µαγειρέψει έναν σκύλο µε κολοκυθάκια. Το σκληρό κρέας είχε βάλει σε υποψίες έναν πελάτη που µασούσε το κρέας και δεν µπορούσε να το καταπιεί.

Σύμφωνα με την Ελένη Νικολαΐδου το Μάρτιο του 1942 συνελήφθη κάποιος που είχε µαζί του τρεις γαϊδουροκεφαλές και τις πήγαινε σε εστιατόριο. Ο εν λόγω πολίτης έσφαζε συστηµατικά γαϊδούρια και τα καλύτερα κοµµάτια των ζώων τα πωλούσε σε πολυκατοικίες του Κολωνακίου ως… µοσχαρίσια φιλέτα. Τα λιγότερο καλά τα πήγαινε σε άλλες συνοικίες. Στην Καισαριανή διέθεταν κατά σύστηµα το κοινό αλογίσιο κρέας, το οποίο γινόταν ανάρπαστο. Ο Τύπος, µάλιστα, δεν δίστασε να επιδοκιµάσει την πρακτική: «Σ’ όλον τον κόσµον τρώγεται τοάλογον. Και εφ’ όσον έχει επιστηµονικώς διαπιστωθεί ότι είναι κατάλληλον προς βρώσιν είναι ακατανόητον, µε τας σηµερινάς µάλιστα δυσχερείας, να το κρατάµε µακριά από τις κουζίνες µας».

* Η Ελένη Νικολαΐδου είναι εκπαιδευτικός, μέλος του συντονιστικού οργάνου διαχείρισης του Εκπαιδευτικού Δικτύου Ενημέρωσης alfavita (www.alfavita.gr) και συγγραφέας επιστημονικών βιβλίων.

Ελένη Νικολαΐδου, «Οι συνταγές της… πείνας. Η ζωή στην Αθήνα την περίοδο της Κατοχής», Εκδ. Οξυγόνο, σελ. 200, τιµή: 14,40 ευρώ

Κύτταρα ζωής από την Ενριέτα

Aναδημοσίευση από την Ελευθεροτυπία

Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΣΩΤΗΡΧΟΥ

Οσο σύντομη ήταν η ζωή της τόσο μακροχρόνιο ήταν το όφελος της επιστήμης από το θάνατό της. Και μπορεί η οικογένειά της να μην αποκόμισε τίποτε, αλλά η ανθρωπότητα ευεργετήθηκε πολλαπλώς.

Ο λόγος για την Ενριέτα Λακς, μια μαύρη φτωχή αγρότισσα από τον αμερικανικό Νότο, που απεβίωσε από καρκίνο το 1951. Τα καρκινικά κύτταρα όμως που της αφαίρεσαν, χωρίς η ίδια να το γνωρίζει, ήταν τα πρώτα ανθρώπινα κύτταρα που όχι μόνο επιβίωσαν, αλλά αναπτύχθηκαν σε συνθήκες εργαστηρίου.

Η καλλιέργειά τους χρησιμοποιήθηκε σε έρευνες γενετικής και μελέτες γύρω από τον καρκίνο, ενώ συνέβαλε καθοριστικά στο εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας. Και αν η ίδια παραμένει άγνωστη και θαμμένη σε έναν ανώνυμο τάφο, τα κύτταρά της, γνωστά ως HELA, από τα αρχικά του ονόματός της, έχουν μελετηθεί από ερευνητές σε όλον τον κόσμο και έχουν σταλεί ακόμη και σε διαστημικές αποστολές.

Σημαντικότατα εργαλεία

Επιπλέον βοήθησαν στην επίτευξη σημαντικής προόδου στη χαρτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώματος, τη χημειοθεραπεία, την κλωνοποίηση, την τεχνητή γονιμοποίηση, ενώ πήραν μέρος και σε δοκιμές ατομικής βόμβας.

Θεωρούνται ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που έχουν συμβεί στην ιατρική τον τελευταίο αιώνα και έχουν μελετηθεί με τόση λεπτομέρεια και ακρίβεια, που πλέον είναι γνωστή στους επιστήμονες κάθε τους ιδιότητα, ενώ ο κατάλογος της συμβολής τους στη δημιουργία φαρμάκων μοιάζει ατελείωτος: χρησιμοποιήθηκαν ανάμεσα σε άλλα για τη θεραπεία του έρπητα, της λευχαιμίας, της γρίπης, της αιμοφιλίας, της νόσου του Πάρκινσον.

Ζουν 60 χρόνια μετά

Η ανθεκτικότητά τους είναι τέτοια ώστε επιβιώνουν μέχρι σήμερα, 60 χρόνια μετά το θάνατό της. Υπολογίζεται ότι αν έβαζες όλα τα κύτταρα HELA που αναπτύχθηκαν το ένα δίπλα στο άλλο, θα τύλιγαν τρεις φορές τη Γη αφού θα εκτείνονταν σε μήκος 134.680 χιλιομέτρων, κι ας μην ξεπερνούσε το ύψος της Ενριέτας το 1,52 μέτρο όσο ζούσε.

Παρά την ευρύτατη διάδοσή τους στην επιστημονική έρευνα, χρειάστηκε να περάσουν πάνω από 20 χρόνια από το θάνατό της για να γραφτεί για πρώτη φορά κάτι για τον άνθρωπο πίσω από τα κύτταρα με την κωδική ονομασία HELA: ήταν το 1976 στο περιοδικό «Ρόλινγκ Στόουν».

Κι ας είχε ήδη εξελιχθεί η κυτταρική τους καλλιέργεια σε… μαζική παραγωγή: το εργοστάσιο που ανέπτυσσε τρισεκατομμύρια κύτταρα κάθε βδομάδα έγινε τότε αποκλειστικά για την αντιμετώπιση της μεγάλης επιδημίας πολιομυελίτιδας που είχε ενσκήψει εκείνη την εποχή.

Ωστόσο αποτέλεσε το έναυσμα για τη δημιουργία μιας βιομηχανίας που εμπορεύεται ανθρώπινο βιολογικό υλικό, αποφέροντας εκατομμύρια χωρίς ποτέ η οικογένειά της να πάρει μέρος από τα κέρδη.

Ηταν η αρχή στο νεοεμφανιζόμενο τότε τομέα της ιολογίας, τον οποίο απογείωσε, ενώ τα θέματα βιοηθικής δεν είχαν ακόμη εγερθεί. Αλλωστε η πρώτη σχετική δίκη με αντικείμενο σε ποιον ανήκουν οι αφαιρεμένοι ιστοί που χρησιμοποιούνται στην ιατρική έρευνα και μπορεί να αποδειχθούν κερδοφόροι έγινε τριάντα χρόνια από το θάνατό της, στη δεκαετία του 1980.

Η αιώνια ζωή της Lacks

Αυτή την απίθανη ιστορία αφηγείται η δημοσιογράφος Ρεμπέκα Σκλουτ στο βιβλίο της με τίτλο «Η αιώνια ζωή της HEnrietta LAcks», που πρόσφατα κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις zoobus. Επειτα από δέκα χρόνια ερευνών, η Σκλουτ ανασυνθέτει σε περισσότερες από 350 σελίδες όχι μόνο την πορεία της Ενριέτα Λακς και της οικογένειάς της, αλλά παράλληλα παρακολουθεί την επιστημονική έρευνα και τις εξελίξεις στη γενετική, μέσα από μια εξαντλητική τεκμηρίωση που εμβαθύνει ακόμη και στην προσωπική διαδρομή του ερευνητή, στο εργαστήριο του οποίου αναπτύχθηκαν για πρώτη φορά τα HELA.

Ωστόσο δεν πρόκειται μόνο για μια επιστημονική βιογραφία: το βιβλίο φέρνει στο φως μια σειρά από αμφιλεγόμενα πειράματα σε Αφροαμερικανούς, δίνοντας το ιστορικό πλαίσιο του φυλετικού διαχωρισμού της εποχής, εκθέτει τις επιπτώσεις της ιατρικής πρακτικής στους ασθενείς, θίγει ζητήματα ηθικής και δεοντολογίας, θέτει ερωτήματα για τα όρια της επιστήμης και τη διαχείριση του βιολογικού υλικού που αποτελεί μια ανθηρή βιομηχανία σήμερα και παραθέτει τις δικαστικές μάχες που έχουν γίνει για την αντιμετώπιση αυτής της εκμετάλλευσης.

Ανάμεσα στις διακρίσεις που έχει πάρει το βιβλίο είναι το βραβείο της Αμερικανικής Ακαδημίας Επιστημών τον περασμένο μήνα, ενώ πρόσφατα αποφασίστηκε να δοθεί το όνομα της Λακς σε υπό ίδρυση γυμνάσιο βιοεπιστημών στο Εβεργκριν της Ουάσιγκτον.

Σημειώνεται ότι μέρος των εσόδων από τις πωλήσεις του πηγαίνουν στο Ιδρυμα Ενριέτα Λακς που ίδρυσε και διευθύνει η συγγραφέας για να τιμήσει την «αφανή ηρωίδα της ιατρικής».

Online σπάνια ελληνικά χειρόγραφα από τη Βρετανική Βιβλιοθήκη

Η ευχάριστη είδηση της ημέρας μάς έρχεται από την Βρετανία:

Μία από τις πλουσιότερες συλλογές χειρογράφων και χαρτών στον κόσμο, με αντικείμενο την ιστορία της αρχαίας Ελλάδας, τα οποία μπορούσε κανείς μέχρι σήμερα να συμβουλευτεί μόνο στη Βρετανική Βιβλιοθήκη του Λονδίνου, θα είναι πολύ σύντομα διαθέσιμη δωρεάν στο διαδίκτυο.
Μέχρι σήμερα, τα χειρόγραφα, μεταξύ των οποίων και η περίφημη συλλογή των μύθων του Αισώπου, η οποία ανακαλύφθηκε στο Άγιο Όρος το 1844, ήταν διαθέσιμα για ανάγνωση στην Βρετανική Βιβλιοθήκη. Πλέον, με την ολοκλήρωση της ψηφιοποίησης της συλλογής τα σπάνια χειρόγραφα θα είναι προσβάσιμα για ολόκληρο τον κόσμο μέσω του διαδικτύου.

Όπως επισημαίνει ο επιμελητής της συλλογής, Σκοτ ΜακΚέντρικ, «το Λονδίνο είναι ένα πολύ ακριβό μέρος και δεν έχει κάθε ερευνητής τη δυνατότητα να έρθει μέχρι εδώ και να μείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα για να μελετήσει τα κείμενα, ενώ τώρα ο καθένας από το δικό του γραφείο στο σπίτι του θα έχει πρόσβαση σε όλον αυτόν τον πλούτο».

Η Βρετανική Βιβλιοθήκη του Λονδίνου εγκαινιάστηκε την 1η Ιουλίου του 1973 και ένα χρόνο αργότερα το αρχείο της εμπλουτίστηκε με τις συλλογές του Εθνικού Κέντρου Βιβλιογραφίας και του Κέντρου Επιστημονικής και Τεχνολογικής Πληροφόρησης.

Από το 1982 έχει ενσωματωθεί με το Αρχείο της Ινδικής Βιβλιοθήκης και το Βρετανικό Ινστιτούτο Ηχογραφημένων Ήχων, και σήμερα μέσα στις αίθουσες της φιλοξενούνται χιλιάδες τόμοι από σπάνια ιστορικά βιβλία και χειρόγραφα από όλο τον κόσμο, με τεράστια λογοτεχνική και συλλεκτική αξία.

Η Βρετανική Βιβλιοθήκη λειτουργεί σε συνεργασία με το Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου, από όπου και έχει προμηθευτεί μεγάλο μέρος των εκθεμάτων της.

Δημοσιεύτηκε στο tvxs

Φόρο σε όποιον χρησιμοποιεί ελληνικές λέξεις

Πενία τέχνας κατεργάζεται. Αρωγός μας στην προσπάθεια διάσωσης της χώρας μια Γερμανίδα ιστορικός:

Με το βιβλίο της «5 σεντ για να σώσουμε την Ελλάδα» η γερμανίδα ιστορικός-συγγραφέας Λεονόρα Ζέελινγκ προτείνει να φορολογείται κάθε Ευρωπαίος που χρησιμοποιεί ελληνικές λέξεις

Στο φως το αρχείο του Αλή Πασά

ΤΗΣ ΜΙΚΕΛΑΣ ΧΑΡΤΟΥΛΑΡΗ στα Νέα

Εξόντωσε τους Σουλιώτες, έπνιξε την Κυρα-Φροσύνη, σχεδίασε τη δολοφονία του πεθερού και του γαμπρού του, έμαθε στους Έλληνες αρματολούς να πολεμάνε. Η ζωή του ήταν πολυτάραχη, η εξουσία του ευρύτατη, η σταδιοδρομία του αιματηρή και η πτώση του εκκωφαντική. Ποιος όμως ήταν στην πραγματικότητα ο Τεπελενλής Αλής, πασάς των Ιωαννίνων; Σήμερα για πρώτη φορά η αλήθεια ξεπροβάλλει πίσω από τον μύθο του χάρη στη δημοσίευση του προσωπικού του αρχείου.

Η γέννηση της ιστορίας στην αρχαία Ελλάδα

Η γέννηση της ιστορίας στην αρχαία Ελλάδα
Τα στάδια της αφηγηματικής ανασύνθεσης του παρελθόντος με βάση την κριτική επεξεργασία της παράδοσης και την αναζήτηση της αλήθειας

Του Ι. Μ. Κωνσταντακου

Αντώνης Β. Ρεγκάκος, «Επινοώντας το παρελθόν. Γέννηση και ακμή της ιστοριογραφικής αφήγησης στην κλασική αρχαιότητα», εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα 2009, σελ. 239.

Από την Καθημερινή

ΕΡΕΥΝΑ. Η ιστοριογραφία, όπως τη γνωρίζουμε στη δυτική παράδοση, είναι επινόηση του ελληνικού πνεύματος. Στους ανατολικούς πολιτισμούς (Αίγυπτο, Μεσοποταμία, Συρία) καλλιεργήθηκε βέβαια από νωρίς η καταγραφή παρελθοντικών γεγονότων, είτε με συνοπτικό χρονογραφικό τρόπο είτε με την πρόθεση της εξύμνησης βασιλικών κατορθωμάτων, είτε τέλος υπό το πρίσμα μιας θεολογικής θεώρησης του κόσμου. Ο,τι όμως εννοούμε σήμερα με τον όρο ιστορία, δηλαδή η εκτεταμένη αφηγηματική ανασύνθεση του παρελθόντος που βασίζεται στην κριτική επεξεργασία της παράδοσης και στην αναζήτηση της αλήθειας, γεννήθηκε και αναπτύχθηκε στην αρχαία Ελλάδα. Το νέο βιβλίο του καθηγητή Αντώνη Ρεγκάκου μάς ξεναγεί με τρόπο εύληπτο και γοητευτικό στα πρώτα στάδια της πνευματικής αυτής περιπέτειας, επισκοπώντας το έργο των αρχαιότερων Ελλήνων ιστορικών μέχρι και τον Θουκυδίδη.

Γιατί εξαφανίζεται ο ελέφαντας από την σκηνή (ή γιατί μας πείθουν μάγοι και ταχυδακτυλουργοί);

Διότι οι αισθήσεις παραπλανούνται εξαιτίας «ατελειών» στο οπτικό μας σύστημα, υποστηρίζουν νευροεπιστήμονες που εντρυφούν στον νέο τομέα της νευρομαγείας. Δείτε πώς και γιατί είμαστε ευάλωτοι στα ταχυδακτυλουργικά και «μαγικά» τρυκ.

Το θέμα δημοσιεύεται στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία

Ιστορικές επιστημονικές δημοσιεύσεις online από τη βρετανική Βασιλική Εταιρεία

Αναδημοσίευση από το in.gr

Η ανακάλυψη του Νεύτωνα ότι το λευκό φως αναλύεται σε επιμέρους χρώματα, και το επικίνδυνο πείραμα του Φραγκλίνου να πετάξει χαρταετό στη διάρκεια μιας καταιγίδας, είναι δύο από τις 60 ιστορικές επιστημονικές εργασίες που δημοσιεύει στο Διαδίκτυο η βρετανική Βασιλική Εταιρεία.

Το παλαιότερο επιστημονικό ίδρυμα του κόσμου προσφέρει στο κοινό πρόσβαση σε κορυφαίες στιγμές της επιστήμης στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 350 χρόνια της.

Η Βασιλική Εταιρεία ξεκίνησε ανεπίσημα τη δεκαετία του 1640 ως κολέγιο στοχαστών που συναντώνταν για να συζητήσουν τις ιδέες του επιστήμονα και φιλόσοφου σερ Φράνσις Μπέικον. Ιδρύθηκε επίσημα στις 28 Νοεμβρίου 1660 και έκτοτε τα μέλη της συναντώνται μια φορά την εβδομάδα.

Ο νέος δικτυακός τόπος, με την ονομασία Trailblazing, περιλαμβάνει 60 από τις 60.000 δημοσιεύσεις στην επιθεώρηση της Εταιρείας, το Philosophical Transactions.

Μεταξύ των ιστορικών δημοσιεύσεων:

-Η χρωματική θεωρία του Ισαάκ Νεύτωνα τον 17ο αιώνα που βασίστηκε στην παρατήρηση ότι ένα πρίσμα αναλύει το λευκό φως στα χρώματα του φάσματος.

-Η απόπειρα του Βενιαμίν Φραγκλίνου το 1752 να δείξει ότι οι κεραυνοί είναι ηλεκτρικό φαινόμενο, πετώνας ένα χαρταετό στη διάρκεια καταιγίδας

-Η δημοσίευση του 1770 που δείχνει ότι ο Μότσαρντ ήταν όντως παιδί-θαύμα και όχι ενήλικας με νανισμό (το σκεπτικό: προτιμά να παίζει με τη γάτα του αντί να παίζει το αρπίχορδο).

-Η ανατριχιαστική περιγραφή μιας μετάγγισης αίματος το 17ο αιώνα.

-Μια από τις πρώτες δημοσιεύσεις του Στίβεν Χόκινγκ για τις μαύρες τρύπες το 1970.

«Οι επιστημονικές δημοσιεύσεις του Trailblazing αντανακλούν την ακατάπαυστη αναζήτηση επιστημόνων ανά τους αιώνες, από τους οποίους πολλοί μέλη της Βασιλικής Εταιρείας, να δοκιμάσουν και να επαυξήσουν τη γνώση μιας για την ανθρωπότητα και το Σύμπαν» δήλωσε ο πρόεδρος της εταιρείας λόρδος Μάρτιν Ρις.

Ελληνίδες μάγισσες στη Βενετία

Aπό την Καθημερινή

Της Ολγας Σελλα

Ηταν γυναίκες, Ελληνίδες και έζησαν στη Βενετία μεταξύ του 16ου και του 18ου αιώνα. Οι Aloysia ή Teodora greca, Faustina greca, Stamatina greca, Oliva Cretensis, Marietta Cadida ή Livia Muschiera και Marchesina greca, Elena greca, Marietta greca και Calizza, Angela greca και Betta greca, Virginia greca, Marula greca, Magdalena greca είναι μερικές από τις Ελληνίδες που έζησαν εκείνα τα χρόνια στη Βενετία και κατηγορήθηκαν ως μάγισσες. Οι περισσότερες κατηγορήθηκαν επειδή έκαναν μάγια για να κερδίσουν έναν άντρα ή βοηθούσαν άλλες γυναίκες για να κατακτήσουν τον άντρα που τις ενδιέφερε! Η Angela greca κατηγορήθηκε ότι συμβούλευε μια γειτόνισσά της να «βάλει ένα βότανο μέσα στα σπάργανα ενός βρέφους, το οποίο στη συνέχεια θα βαπτιζόταν. Η Ελληνίδα τη διαβεβαίωνε ότι το βότανο θ’ αποκτούσε μαγικές δυνάμεις και με αυτό κατόπιν θα της σημάδευε το σπίτι για να της φέρει τύχη». Μια άλλη, η Marietta dalla Nave, κατηγορήθηκε ότι με τα μάγια της διέλυσε τον δεσμό της κόρης της μ’ έναν Βενετό!

Οι συνθήκες μέσα στις οποίες αναπτύχθηκαν συμπεριφορές και εκδηλώσεις που κατηγορήθηκαν από την Εκκλησία ως αιρετικές και οι εκφραστές τους (κυρίως γυναίκες) κατηγορήθηκαν ως μάγισσες είναι το υλικό ενός πολύ ενδιαφέροντος βιβλίου που θα κυκλοφορήσει την ερχόμενη εβδομάδα από το «Βιβλιοπωλείον της Εστίας», που παρουσιάζει η «Κ», προδημοσιεύοντας και αποσπάσματα. Τίτλος του, «Ελληνίδες μάγισσες στη Βενετία, 16ος – 18ος αι. (με βάση τις δικογραφίες της Ιεράς Εξέτασης της Βενετίας)».

Η ιστορικός Διονυσία Γ. Γιαλαμά χρειάστηκε περίπου 25 χρόνια για να ολοκληρώσει την έρευνα και τη συγγραφή αυτής της ενδιαφέρουσας μελέτης, βασισμένη σε μια ιδέα του αείμνηστου βυζαντινολόγου Νικολάου Παναγιωτάκη. Η Διονυσία Γιαλαμά έψαξε πολλά αρχεία, κατέγραψε κατηγορίες, μαγικές πρακτικές, απολογίες, δίκες, συμπεριφορές ιεροεξεταστών, ιερωμένων, θεολόγων και λογίων, όχι μόνο στη Βενετία αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη, δίνοντάς μας ένα σημαντικό αφήγημα για τα θρησκευτικά ήθη μιας ολόκληρης εποχής στην Ευρώπη.

Ηταν το 1326/27, όταν ο Πάπας Ιωάννης ΚΒ΄ «με τη βούλα Super illius specula, αφορμώμενος και από προσωπικές του φοβίες, παρουσιάζει τη ζοφερή κατάσταση που επικρατεί και εξουσιοδοτούσε την Ιερά Εξέταση να δικάζει περιπτώσεις μαγισσών που παραδέχονταν αυτή τη σχέση. Μεταξύ των ετών 1450 και 1650, χιλιάδες άνθρωποι, στην πλειονότητά τους γυναίκες, δικάστηκαν για το έγκλημα της μαγείας, μας πληροφορεί η Διονυσία Γιαλαμά. Ηταν «ο φόβος για τον διάβολο που αποτέλεσε κυρίαρχο ψυχολογικό φαινόμενο που επηρέαζε καταλυτικά τον άνθρωπο του 16ου και του 17ου αιώνα». Ενας φόβος που ο Trevor-Poper θεωρεί ότι κάθε φορά υπάρχει σε κάθε κοινωνία. «Λόγου χάρη, στη Γερμανία ο φόβος επικεντρώθηκε στους Εβραίους. Στην Ευρώπη ο κόσμος στο σύνολό του κυριεύθηκε τόσο από τον φόβο για τις μάγισσες, ώστε δεν άργησε αυτός να εξελιχθεί σε απηνή διωγμό, που ορισμένες φορές έλαβε παρανοϊκές διαστάσεις. Ηδη από τον Μεσαίωνα ο διάβολος ήταν τυπική μορφή γύρω από την οποία κρυσταλλώθηκαν οι φόβοι της κοινωνίας».

Ανάκριση και τιμωρία

Οι ανακριτικοί τρόποι και οι τιμωρίες ποικίλλουν προς όσους κατηγορούνταν για μαγεία στις διάφορες περιοχές της Ευρώπης. Στη Βενετία, για παράδειγμα, «ο μηνυτής δεν προβάλλει ποτέ την ιδιόρρυθμη εμφάνιση ή την ηλικία της μάγισσας ως τεκμήρια της μεμπτής δράσης της, αλλά τον ηθικό της βίο». Αλλά και η Ιερά Εξέταση στη Βενετία χαρακτηρίζεται από μετριοπάθεια και τήρηση χαμηλών τόνων. Το ίδιο συνέβαινε και ως προς τη χρήση βασανιστηρίων, όπου σε ελάχιστες περιπτώσεις εφαρμοζόταν αυτή η δοκιμασία. Ενδιαφέρον προξενεί το ότι οι ιεροεξεταστές όταν αποφάσιζαν να οδηγήσουν κάποιον ηλικιωμένο στην αίθουσα βασανιστηρίων, διέταζαν τους αρμοδίους να του φερθούν με άκρα επιείκεια»! Οσο για το πιο συνηθισμένο βασανιστήριο ήταν το σχοινί (corda).

Αυτός ο συλλογικός φόβος και οι απηνείς διωγμοί στις μάγισσες της Ευρώπης σταμάτησαν τον 18ο αιώνα, όταν οι εκφραστές και οι οπαδοί του Διαφωτισμού «με όπλο τον ορθό λόγο (raison) γκρέμισαν το θεωρητικό οικοδόμημα που στήριζε τις δεισιδαιμονικές αντιλήψεις και του έδωσαν τη χαριστική βολή».